«Γουρνοχαρά»

[admin]

.

.
Ένα χαρακτηριστικό έθιμο των Χριστουγέννων στα Τρικάλα είναι η λεγόμενη



Κάθε σπίτι που σφάζει γουρούνι τις μέρες των Χριστουγέννων προσκαλεί όλους τους συγγενείς και φίλους να φάνε και να γλεντήσουν μαζί.

Ενώ σε ορισμένες περιοχές μόλις σφάξουν τον χοίρο, η νοικοκυρά παίρνει έναν τσίγκο, βάζει επάνω μερικά κάρβουνα, ρίχνει και λίγο θυμίαμα και περνάει μπροστά από τους άνδρες, που βρίσκονται γύρω από το σφαγμένο γουρούνι.

Τους θυμιατίζει και αυτοί με το χέρι τους αερίζουν την φωτιά και εύχονται

«να το φάτε με υγεία και του χρόνου μεγαλύτερο».

Έπειτα ρίχνει τα κάρβουνα με το θυμίαμα στον κομμένο λαιμό του γουρουνιού για να το θυμιατίσει κι αυτό.

Όποιος έσφαζε το πιο παχύ γουρούνι τα Χριστούγεννα θεωρούνταν ως ο πρώτος νοικοκύρης. Μονάδα μέτρησης του γουρουνίσιου λίπους ήταν το γκάζι (ο σημερινός κοινός γκαζοτενεκές). Το κάθε γουρούνι έβγαζε δέκα με δεκαπέντε γκάζια λίπος.

Τις παραμονές των Χριστουγέννων οι άνδρες μαζεύονταν και συνεννοούνταν για τις γουρνοχαρές. Ακόνιζαν τα μαχαίρια και τους μπαλτάδες ενώ οι γυναίκες ετοίμαζαν τις τάβλες, τα ταψιά, τα καζάνια και έβγαζαν τα πράσα από τον κήπο.

Το πρωί της δεύτερης μέρας των Χριστουγέννων έφταναν στο σπίτι οι άνδρες που θα έσφαζαν το γουρούνι. Η νοικοκυρά τους έφτιαχνε καφέ και τους κερνούσε τσίπουρο. Αυτοί με τη σειρά τους, άλλος δοκίμαζε τα μαχαίρια αν έκοβαν, άλλος ψιλόκοβε τα πράσα για τα λουκάνικα. Σε λίγη ώρα τα πάντα ήταν έτοιμα και οι άνδρες τραβούσαν για το κουμάσι, ενώ η νοικοκυρά πιο πέρα, περίμενε με το βραστό νερό για το κεφάλι του γουρουνιού (γουρνοκέφαλο) ενώ τα μικρά παιδιά στέκονταν για να δουν τη σφαγή του γουρουνιού κοιτάζοντας με περιέργεια.

Ένας από τους άντρες έμπαινε μέσα στο κουμάσι με ένα κομμάτι χοντρό σκοινί (τριχιά) και όταν κατάφερνε να πιάσει το γουρούνι τού 'δενε τα πόδια. Στη συνέχεια μαζί με τους υπόλοιπους το τραβούσαν έξω από το κουμάσι. Το γουρούνι καταλάβαινε ότι έφτανε το τέλος του και άρχιζε να ουρλιάζει δυνατά. Σχεδόν την ίδια ώρα ακουγόταν ουρλιαχτά γουρουνιών απ' όλα τα σπίτια του χωριού.

Μόλις έκοβαν το γουρνοκέφαλο, μια από τις παριστάμενες γυναίκες με ένα μικρό φτυάρι γεμάτο κάρβουνα και θυμίαμα πήγαινε στους σφάχτες και αυτοί σε σχήμα σταυρού έριχναν τα κάρβουνα στο καμένο κεφάλι. Ένας δε από τους άντρες βουτώντας τα δάχτυλα μέσα στο αίμα, άλειφε μ' αυτό το μέτωπο των μικρών παιδιών για να μην τα κατουρήσουν, όπως έλεγαν, οι καλικάτζαροι.

.

.

[admin]

.




Ανδρες και γυναίκες μετά ξεχώριζαν άλλος το λίπος από το κρέας, άλλος έβγαζε κρέας για τηγανιά (φαγητό φτιαγμένο στο τηγάνι από ψαχνό κρέας, συκώτι, σπλήνα, καρδιά), άλλος καθάριζε τα λουκάνικα, άλλος ταχτοποιούσε το τομάρι ώστε να στεγνώσει και να φτιάξουν τα περίφημα "γουρνοτσάρουχα".

Όταν τελείωνε ο τεμαχισμός του γουρουνιού σταματούσαν για μια ολιγόωρη παύση.
Οι σφάχτες σκούπιζαν τα μαχαίρια, έπλεναν τα χέρια τους με ζεστό νερό και τραβούσαν για τον οντά για να φάνε τη νόστιμη τηγανιά.
Η τηγανιά σερβίρονταν με κόκκινο κρασί και με σβώλους τυριού και ψωμιού.

Αυτό το φαγοπότι, κρατούσε κάμποση ώρα και συνοδεύονταν από τραγούδια.
Τα σπίτια εκείνες τις στιγμές ήταν γεμάτα από χαρές και τραγούδι.

Μετά το μεσημεριανό φαγοπότι η γουρνοχαρά συνεχιζόταν.
Οι άνδρες γέμιζαν τα λουκάνικα (τα έντερα του γουρουνιού) με κρέας και πράσα.
Τα αρμάθιαζαν σ' ένα ξύλινο κοντάρι και τα κρέμαγαν ψηλά - μέσα στο σπίτι - για να στεγνώσουν και έπειτα να τα φάνε.
Οι γυναίκες έλιωναν το λίπος στα καζάνια και ύστερα το έχυναν στα γκάζια-τενεκέδες.
Όσα πιο πολλά γκάζια έβγαζε το γουρούνι τόσο πιο πολλή χαρά ένοιωθε ολόκληρη η φαμελιά γιατί έτσι θεωρούνταν από τα πρώτα νοικοκυριά.

Όταν το λίπος έλιωνε στον πάτο του καζανιού έμεναν μικρά κομματάκια κρέας οι τσιγαρίδες τις οποίες οι γυναίκες τις ανακάτωναν με πράσα και κρέας από το γουρνοκέφαλο.

Με το χοιρινό κρέας και τ΄άλλα τα παράγωγά του γουρουνιού περνούσαν το διάστημα από τα Χριστούγεννα ως τις Απόκριες, οπότε και άρχιζε η σαρακοστή.


.