Νέο Βιβλίο του Βάιου Φασούλα

[admin]

Μυθιστόρημα
του Βάιου Φασούλα

Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Ζήτη» 2009

Απόσπασμα από το «Μαρίνα»

«... ο κόσμος είναι το μέλλον μας• είναι η ζωή μας. Αυτόν πρέπει να φτιάξουμε για τα παιδιά μας. Εμείς, σε λίγο θα ολοκληρώσουμε τον κύκλο μας. Εδώ, γυναίκες, δεν έχουμε πλέον μέλλον• τέλειωσε. Δουλεύουμε μόνο για να τρώμε και σε λίγο θα δουλεύουμε και δεν θα τρώμε. Ή θα τρώμε σίδερα και χόρτα μολυσμένα. Εκ των πραγμάτων θα εξελιχθούμε σε μια εκκολαπτική μηχανή που θα παράγει μόνο όχλο ή μάζα ή ένα αποσαθρωμένο προλεταριάτο με κα-μιά προοπτική απελευθέρωσής του. Λοιπόν, μην μπαίνετε μπροστά μου σαν σκιές. Αφήστε με να φωνάζω. Αφουγκραστείτε τα μουγκρίσματα που βγάζουν οι λαοί. Σκεφτείτε, προς τα πού πορευόμαστε. Δείτε τους καπνούς που αφή-νουν οι φωτιές και το σίδερο. Δείτε τη σκόνη που μένει πίσω μας. Πικρή, πηχτή σαν θειάφι. Επίγειες δυνάμεις μας κατευθύνουν μπρος κι ολοταχώς στον καθημερινό θάνατο, στην εξαθλίωση, στα μεγάλα στρατόπεδα των ελεύθερων σκλαβοπάζαρων και των ελεύθερων αγορών. Αυτών, που ανεγκέφαλοι ονοματίζουν παγκοσμιοποίηση και σύγχρονη εποχή. Σ’ αυτή που δεν υπάρχουν οράματα και αξίες. Σ’ αυτή που ο χρόνος ζει στο μηδέν. Εκεί που κυριαρχεί το αιμοβόρο και το άγριο. Εκεί που δεσπόζει το μάταιο. Εκεί που τα σφυριά των δικαστών σιγούν. Με κομμένα ποδάρια και ανάσα τρέχουμε ανάμεσα σε συντρίμμια και αναζητούμε, τί γυναίκες; Τηράτε, τηράτε τα παράξενα χρώματα στα πρόσωπά μας• ακούστε τους ανάρμοστους χτύπους της καρδιάς μας. Μοιάζουμε με άνθρωπο; Ήμασταν κάποτε άνθρωποι; Μήπως ξεπηδήσαμε μέσα από ένα όνειρο με τη μορφή του ανθρώπου ενώ είμαστε τέρατα; Επιτρέψαμε να μας δαμάσει η ύλη. Η ταφόπλακα της ψυχής μας. Για να μας αγγελοκρούει αέναα στον κόσμο που ζούμε. Να μας προπαρασκευάζει σε όντα χωρίς νου για να δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα τους σαδιστές, τους παράφρονες, τους δολοφόνους• να συνεργαζόμαστε μαζί τους ή να σιωπούμε. Πώς ξεχαστήκαμε άραγε στ’ αλήθεια; Πώς επιτρέψαμε να μας χτυπούν οι μάστιγες τούτου του αιώνα; Πώς φτάσαμε να αφήνουμε να επικρατεί και να κυριαρχεί η απαρχή των κακών για τα παιδιά μας; Πού εί-ναι; Τι το κάναμε το φυσικό μας μεγαλείο, που όλο χάνετε; Χάνεται, γυναίκες• στους κοντινούς πλέον ορίζοντες της αιθαλομίχλης όλο σβήνει. Αφήστε με να φωνάζω. Αφουγκραστείτε μαζί μου τα μουγκρίσματα που βγάζουν οι λαοί. Σκεφτείτε, προς τα πού πορευόμαστε. Πώς μπορούμε να πατούμε πάνω στη σκόνη, πάνω στα χαλάσματα, στα ράκη που αφήνει η φωτιά, η αρρώστια και η πείνα; Αυτά και άλλα μας γενούν μια κατάρα. Κατάρα από δηλητήριο και σκόνη που δηλητηριάζει το νου και θολώνει τα μάτια. Μια κατάρα, που την ντύνουνε γυναίκα όμορφη, αγνή και αρεστή. Που της φορούν όλα τα κάλπικα για να μας αιχμαλωτίζει και σε αδιανόητες συχνότητες την προβάλουν όλοι οι δούλοι. Είναι αυτή, η σύγχρονη εποχή, όπως τη λένε, αυτή που άρχισε εδώ και πολλά χρόνια και στον ρου της παρασυρθήκαμε κι εμείς, όταν μας εμπορεύονταν σαν πράματα την πώλησή μας δεν αντισταθήκαμε. Τώρα πλέον, αυτή η σύγχρονη εποχή, αποδεικνύεται γυναίκα επικίνδυνη και πόρνη. Κι αυτή γίνεται ζωή... Αφήστε με γυναίκες να φωνάζω και μαζί μου φωνάξτε κι εσείς...»





Μυθιστόρημα
Του Βάιου Φασούλα

Κριτική-Παρουσίαση


Το κεντρικό πρόσωπο, η Μαρίνα, μας εισάγει στο πλαίσιο του ομώνυμου μυθιστορήματος του λογοτέχνη, δημοσιογράφου και προέδρου της ΕΕΛΣΠΗ, Βάιου Φασούλα. Η υπόθεση αυτού του έργου εκτυλίσσεται στη Γερμανία. Παρατηρούμε έτσι τις αγωνίες και τα προβλήματα των Ελλήνων μεταναστών, τη θέση της οικογένειας, το κοινωνικοπολιτικό υπόβαθρο του καιρού μας. Η αφήγηση είναι τριτοπρόσωπη με εξωτερική εστίαση όσον αφορά τα γεγονότα. Η γλώσσα του έργου πηγαία, δημοτική, με τη χρήση συνάμα τοπικών ιδιωματισμών που καθρεφτίζουν την διάσωση της παράδοσης στην ελληνική επαρχία, ενώ στα περιγραφικά μέρη ενισχύεται ο λυρισμός με τα σχήματα λόγου, την αλληγορία, το φυσικό στοιχείο παρόν να συμπορεύεται με τις εκάστοτε παραστάσεις.
Μια αναδρομή στο παρελθόν στη συνέχεια μας μεταφέρει στην ελληνική επαρχία της δεκαετίας του ’60, στο Θεσσαλικό κάμπο. Η κυρα-Ευγενία έχει πέντε κόρες και σκοπεύει να παντρέψει τη μία. Κυριαρχεί το παραδοσιακό μοτίβο της προίκας. Ο Κωσταντής είναι ένα άλλο παράλληλο πρόσωπο, φίλος του άντρα της Ευγενίας, του Θοδωρή (είχε δαμάλια και οι συγχωριανοί του έφερναν γελάδες να ζευγαρώσουν μ’ αυτά, αντιμετώπιζε κυρίως οικονομικά προβλήματα για την αγορά ενός δαμαλιού, παράλληλα με το πρόβλημα να προικίσει τις κόρες του). Σημειώνεται η σήμανση του τρόπου ζωής, του ιστορικού πλαισίου με έμφαση στις μικροιστορίες που διαπνέονται από λαογραφικά στοιχεία.
Μια από τις κόρες της Ευγενίας και η Μαρίνα, δεκαοχτώ χρόνων τότε, θα δοκίμαζε την εμπειρία του προξενιού, εφόσον οι δικοί της είχαν προβεί στην ανεύρεση γαμπρού για κείνη, ενώ ακόμα δεν είχαν ωριμάσει τα συναισθήματά της για κάποιον, παρά μόνο επιφανειακά (αυτό πιστοποιείται από το επεισόδιο σ’ ένα πανηγύρι και σ’ άλλο σημείο, όταν μάζευαν ξύλα με την Ειρήνη). Ακόμα μια αναδρομική αφήγηση καταγίνεται με την ιστορία αγάπης των γονιών των κοριτσιών, της Ευγενίας και του Θόδωρου, που κλέφτηκαν αποδεικνύοντας τα αμοιβαία αισθή-ματά τους και το ισχυρό τους πείσμα. Εμφαντικά διατυπώνονται σημασίες, όπως ο έρωτας, η αυτόβουλη δράση των προσώπων, η ευαισθησία.
Στη συνέχεια παρακολουθούμε το ιστορικό του προξενιού της ηρωίδας του βιβλίου με έναν νεαρό, τον Κωνσταντίνο (Ντίνο τον φώναζαν οι φίλοι του). Η κοπέλα γνώριζε σχετικά μ’ αυτόν, εφόσον δεν κατόρθωσε ο ίδιος προξενητής να περατώσει τη γνωριμία του νέου με μια άλλη κοπέλα του χωριού, που τον απέρριψε ουσιαστικά. Ο θυμός του τον υποκίνησε να κάνει το ίδιο στη Μαρίνα που του προξένευαν, αλλά μετάνιωσε, αποδεικνύοντας ότι σεβόταν τη θέση της κοπέλας- έτσι πρωτοστατεί η πλήρης ρεαλιστική ψυχογράφηση του ήρωα απογυμνωμένου από την τάση εξιδανίκευσης. Στη συνάντηση των συγγενών πρωτοστατεί η μητέρα του Ντίνου, η κυρα-Κατίνα, προστατευτική, απαιτητική και ο πατέρας του, ο Αλκιβιάδης. Στο σημείο αυτό κυριαρχούν ηθογραφικά στοιχεία με έμφαση στα έθιμα, την τυποποιημένη παραδοσιακή διαδικασία κι ωστόσο την αμιγή ανθρώπινη επικοινωνία.
Παράλληλα πρόσωπα η Ρωξάνη με το Βαγγέλη, μέσα από την περιγραφή τους αναδύε-ται η εικόνα του εκφυλισμού και του κοινωνικού αποκλεισμού μέσα από τα αδιέξοδα στις δια-προσωπικές σχέσεις, πράγμα που καθιστά νεορεαλιστικό το ύφος γραφής. Όλα συνοδεύονται από την εντύπωση του πρώτου έρωτα ανάμεσα στους κεντρικούς ήρωες και το πλαίσιο της ζωής στη μεταπολεμική εποχή. Αναδεικνύεται έτσι η διαβίωση στην ελληνική επαρχία, οι εργασιακές ασχολίες, κυρίως η αγροτική, τα οικονομικά ζητούμενα.
Περισσότερο η ανέχεια και το οικονομικό αδιέξοδο λοιπόν προκάλεσε την απόφαση του ζευγαριού να αποδημήσει στο εξωτερικό προς αναζήτηση καλύτερης τύχης. Αξιοπρόσεχτο σημείο επίσης ο παραδοσιακός γάμος της Μαρίνας, με συγκινησιακές περιγραφές- η τρυφερότητα και ο ερωτισμός διάχυτος αντικαθρεπτίζεται στην Αθήνα, όπου μεταβαίνει το ζευγάρι. Μετά την επάνοδο στα μέρη τους ακολουθεί η αναγκαιότητα της στρατιωτικής υπηρεσίας του Ντίνου, που έτσι αποχωρίζεται τη Μαρίνα και παρακολουθούμε τη ζωή του στους στρατώνες. Μάλιστα η απουσία του επιδείνωσε την οικονομική δυσπραγία της οικογένειάς του, με συνέπεια στις άδειές του να προβαίνει σε λογής εργασίες, προκειμένου να ελαφρώσει τη γυναίκα του από τα βάρη.
Ενδεικτική είναι η αναδίπλωση της οικονομικής πραγματικότητας στην Ελλάδα ως τα τέλη της δεκαετίας του ’60, η επισήμανση των κοινωνικοπολιτικών δεδομένων που επέφερε η επταετία της δικτατορίας συνάμα με την πορεία των κεντρικών ηρώων στην ιδιωτική τους ζωή. Μέχρι που το 1970 η Μαρίνα αναγνωρίζει ότι η μόνη διέξοδος γι’ αυτήν είναι η μετανάστευση στο εξωτερικό, θεραπεία της ανέχειάς τους. Ωστόσο ο σύζυγός της αντιδρά, αρνείται να την α-κολουθήσει και τελικά αποδημεί πρώτη με την αδερφή της την Ειρήνη για τη Γερμανία, όπου συμβιώνουν και προσπαθούν να ορθοποδήσουν στον εργασιακό χώρο.
Ο Β. Φασούλας με αριστοτεχνικό τρόπο πραγματεύεται το ζητούμενο της εξωτερικής μετανάστευσης, μια πραγματικότητα που σηματοδοτεί την Ελλάδα της δεκαετίας του ’60 και μετά, προσεγγίζοντας, μέσα από την ψυχοσύνθεση των προσώπων και παράλληλα μέσα από την αναζήτηση των ρεαλιστικών συνθηκών διαβίωσης, τα βασικότερα αίτια του φαινομένου. Μέσα από την επιβίωση των δυο γυναικών εμφανίζονται διάφορα πρόσωπα που αντιπροσωπεύουν τη δική τους ιστορία στο εξωτερικό και κυρίως την απασχόλησή τους στις βιομηχανίες στη Γερμανία. Σημειώνεται η θέση του βιομηχανικού εργάτη, η επαφή του με το παραγόμενο ε-μπόρευμα, η αλλοτρίωσή του απ’ αυτό, η αυτοματοποίηση που διεισδύει στις κοινωνικές συνθήκες.
Κατά την παραμονή του Ντίνου στην Ελλάδα ως παραστάσεις ρεαλισμού πιστοποιούνται και τα πολιτικά δρώμενα που εντοπίζονται γύρω από την καθημερινότητα των πολιτών, κυρίως ο σκοταδισμός και ο αυταρχισμός της περιόδου της δικτατορίας με έμφαση σε συνθήκες, όπως η γραφειοκρατία, η καχυποψία, οι διώξεις, οι κακοποιήσεις των αντιφρονούντων. Στη συνέχεια βέβαια και ο Ντίνος είναι εκείνος, που επιλέγει την ξενιτιά, ώστε να λύσει το αδιέξοδο της επιβίωσης (πάντα κυρίαρχο μοτίβο, στο οποίο προσαρμόζονται τα κίνητρα και οι πράξεις των προσώπων) και να είναι κοντά στη γυναίκα του. Αποφασίζει κάτι τέτοιο μέσα από μια εντελώς ορθολογική οπτική των αντικειμενικών παραγόντων και των πε-ριστάσεων διαβίωσης μιας ολόκληρης εποχής. Συγκινησιακές στιγμές σημειώνονται κατά τη μετάβασή του στο εξωτερικό μαζί με την κορούλα του.
Παρακάτω η αναδρομική αφήγηση αυτή κλείνει, ακολουθεί η επισήμανση του παρόντος που μας υπενθυμίζει τη νοσταλγική διάθεση της Μαρίνας που χαζεύει σε παλιές φωτογραφίες. Η νοσταλγία είναι συνήθης συνθήκη στο μυθιστόρημα και αφορά τους κεντρικούς ήρωες, που ερμηνεύουν την ποιότητα του χρόνου και την επίδρασή του στην ψυχολογία τους. Οι ανάγκες του πρώτου παιδιού, τα προβλήματα της επιβίωσης, η τριβή με τον ξένο τρόπο ζωής που σιγά-σιγά αφομοιώνει τα πρόσωπα εξωραΐζονται κάποτε με το λυρισμό που αντιστρατεύεται τη σκληρότητα της πραγματικότητας. Ειδυλλιακές περιγραφές σε άλλα σημεία αποδεικνύουν την εμφανή οργανική λειτουργία ακόμα και του φυσικού τοπίου.
Η ζωή και η εξέλιξή της εντοπίζονται στη γέννηση άλλων δυο παιδιών για το ζευγάρι, εκτός της Αντωνίας, της Κατερίνας και του Άλκη, ενώ ενδεικτικά δυναμική είναι και η παρουσία των παππούδων που διευκολύνει τη ζωή των πρωταγωνιστών εξαιτίας των αυξημένων υποχρεώσεών τους. Η καθημερινότητα κυριαρχεί με το ρεαλισμό της κατά τη φοίτηση των παιδιών στο σχολείο, την κοινωνικότητα των ηρώων, τις διαπροσωπικές σχέσεις τους, την ενσωμάτωσή τους στην πολιτιστική κουλτούρα του τόπου, που ωστόσο ουδέποτε α-ποδεικνύει ότι αποποιούνται την εθνική τους ταυτότητα, τα φυσιογνωμικά τους χαρακτηριστικά, απεναντίας είναι φορείς της ελληνικότητας αεί.
Αξιοσημείωτα στοιχεία αντλούμε και σχετικά με τις πολιτικές συνθήκες στην Ελλάδα, την επιβλητική δράση των κομμάτων, την τύχη της αριστεράς πάντοτε συνυφασμένα όλα με τις μεταβολές και τη διεθνή τάξη πραγμάτων- σημαντική θεωρείται εξάλλου η κριτική των επικρα-τουσών πολιτικών συγκυριών, όπως των σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών καθεστώτων, με καυστική οπτική στα πράγματα και φιλελεύθερο φρόνημα. Συνακόλουθα ερμηνεύεται και η συμβίωση στους εργασιακούς χώρους του εξωτερικού μεταναστών από κάθε γωνιά της γης, σε έναν νοητό διάλογο που μας επιτρέπει να διαγνώσουμε συμπεράσματα σχετικά με την έννοια της παγκοσμιοποίησης και των οικονομικών δοσοληψιών, της παραγωγικής θέσης των πολιτών στην κοινωνία.
Ανάμεσα στα πρόσωπα ξεχωρίζει ο Αχμέτ και γίνεται αναφορά σε έννοιες, όπως η άμιλ-λα, η ανεκτικότητα κι επίσης ο Ρόμπερτ και η γυναίκα του που είναι φορείς του ανθρωπισμού σε μια περίοδο καταστρατήγησής του. Παράλληλα σηματοδοτούνται στοιχεία σχετικά με τον αντισημιτισμό, το νεοναζισμό, την ελευθερία των ηθών πιστοποιώντας συνάμα και την αντιφατικότητα της εποχής. Επιτάχυνση της αφήγησης ισχύει στα σημεία που ομαλά, αλλά συνοπτικά παρελαύνουν έτη μετάβασης στο σύγχρονο σκηνικό, όπως η νομισματική πολιτική με την κυκλοφορία του ευρώ, η επέκταση της δυναμικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η πραγματοποίηση των ολυμπιακών αγώνων στην Αθήνα το 2004- το τελευταίο στάθηκε καταλυτικό γεγονός και δεξιοτεχνικά ο Βάιος Φασούλας παρουσιάζει την αφύπνιση της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων, την ιδέα της συνεργασίας, της ομοψυχίας, της σύμπνοιας με στόχο τη διάδοση της ελληνικότητας.
Παρακολουθούμε συνεπώς με την πάροδο των ετών τη σταδιακή διαφοροποίηση της ζωής των κεντρικών ηρώων, του αγαπημένου ζευγαριού, ίσαμε το 2004, που η Μαρίνα προβληματίζεται για τα δυο χρόνια που της απομένουν, μέχρι να αποστασιοποιηθεί παραγωγικά, να συνταξιοδοτηθεί. Η σκηνή του διαλόγου ανάμεσα στη Μαρίνα και το Ντίνο αποπνέει την τρυφερότητα, την έγνοια του ενός για τον άλλο, τον αυτοσαρκασμό μέσα από την αίσθηση του χιούμορ, στοιχεία που καθιστούν και τους δυο προσιτούς ως πρόσωπα της εποχής τους.
Η αναδρομή στο παρελθόν επιτυγχάνεται με την αναπόληση από την πλευρά της Μαρίνας των χρόνων που πέρασαν από τότε που μετέβη μόνιμα στη Γερμανία. κυριαρχεί η επισκόπηση των συνθηκών ζωής στην Ευρώπη με έμφαση στα οικονομικά αδιέξοδα, όπως η φτώχεια, η ανεργία, ο πληθωρισμός, οι φορολογικές επιβαρύνσεις, οι περικοπές των μισθών και γενικευμένα το ζητούμενο της δυσχερούς απορρόφησης των μεταναστών από την ξένη αγορά. Είναι ενδεικτική ωστόσο και η ωριμότητα του Ντίνου, που αφομοίωσε τα μηνύματα του καιρού του και μορφοποίησε έναν ευρύ κοινωνικό προβληματισμό που αφορά την παρουσία των επικρατουσών πολιτικών παρατάξεων, δημοκρατικών ή μη, δηλαδή τη διεθνή τάξη πραγμάτων στην Ενωμένη Ευρώπη μετά το τέλος της δεκαετίας του 1990.
Μάλιστα πιστοποιείται η κυριαρχία των πολιτικών δυνάμεων που αποσκοπούν και ευστοχούν στην επέκταση των συμφερόντων τους, αποστασιοποιημένη από το λαϊκό αίσθημα. Σε ένα σημείο μέσα από τηλεφωνικούς διαλόγους σηματοδοτείται η εισχώρηση στην κοινωνική ζωή της διαφήμισης, των πελατειακών σχέσεων, της οικονομικής εκμετάλλευσης και κάπως έτσι διαγράφεται το πορτρέτο του σύγχρονου αστού που βρίσκει καταφύγιο μόνο στην οικογενειακή του κοιτίδα, που προβάλλει ως μοναδικός χώρος, όπου δύναται να αναπτυχθεί η ειλικρίνεια, η αμεσότητα, η ασφάλεια.
Οι μνήμες πάλι παρελαύνουν, σε μια κυκλική διαδρομή της αφήγησης, με την επισκόπηση του παρελθόντος ειδωμένου από φωτογραφίες που καταγράφουν μεμονωμένες στιγμές και η συγκίνηση της Μαρίνας έκδηλη αποσαφηνίζουν τη σημασία της παρέλευσης του χρόνου, συνυφασμένης με στοιχεία της επικαιρότητας, όπως η αναγνώριση του κράτους των Σκοπίων ως «Δημοκρατία της Μακεδονίας», ο θάνατος του Αραφάτ, η συνακόλουθη ένταση στις σχέσεις Ισραηλινών και Παλαιστίνιων, η αδυναμία επίλυσης του Κυπριακού ζητήματος. Η έννοια του χρόνου στη φιλοσοφική της διάσταση αποδίδεται στο τέλος του έργου με την επισήμανση του Ντίνου σχετικά με τις ημέρες που περνούν, «όσες σβήνουν άπραγες, τόσο περισσότερες γεννιούνται».
Μέσα από το αξιόλογο αυτό μυθιστόρημα ο Βάιος Φασούλας πετυχαίνει να αποδώσει ένα ψηφιδωτό ιστορικών συγκυριών για την Ελλάδα σ’ ένα ευρύ χρονικό φάσμα από τα μεταπολεμικά χρόνια ίσαμε τις μέρες μας. Αποφεύγεται ο εντυπωσιασμός, ο εκθειασμός των δυνατοτήτων των προσώπων που περισσότερο παρουσιάζονται ως αντιήρωες. Κυρίαρχη παντού η έννοια της ελληνικότητας που σχηματοποιείται όχι μόνο με την επισήμανση στιγμών που προ-σάπτονται στα εγχώρια παραδομένα ιδεώδη και ήθη, αλλά και στο σύγχρονο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο των Ευρωπαϊκών κρατών. Πρόκειται για ένα σύγχρονο έργο που διευρύνει τον κοι-νωνικό προβληματισμό μας σχετικά με τα συλλογικά δρώμενα και εμφαντικά προβάλλει τη σημασία της συνέχειας, της αλληλεξάρτησης των συνθηκών και το πορτρέτο του σκεπτόμενου ανθρώπου στην παγκόσμια κοινότητα.
Νοέμβρης 2008, Ελευθερία Μπέλμπα, Φιλόλογος - συγγραφέας – κριτικός

«Μαρίνα»
Κριτική για το βιβλίο


Ο έρωτας, η σταθερή πίστη στην αυτοδιαχείριση του ατόμου και στην αυτοδιάθεση των λαών, η αγάπη προς την πατρίδα, η νοσταλγία και ο ανθρωπισμός είναι διάχυτα στο νέο έργο του συγγραφέα Βάϊου Φασούλα « ΜΑΡΙΝΑ ».
Η υποκρισία, ο ψευτοιδεαλισμός, ο φασισμός των πολιτευμάτων και των ψυχών, η εκμετάλλευση καταδικάζονται στην πυρά που δεν ισοπεδώνει, δε μηδενίζει αλλά αναγεννά• έναν τέτοιο κόσμο ονειρεύεται ο συγγραφέας ξαναγεννημένο, έναν άνθρωπο συνειδητοποιη-μένο που μέσα από τις πληγές της φθοράς αναζητά να γιατρέψει τα μιάσματα και αφού λυ-τρωθεί με την εργασία του καθαρμού ν’ αντιπαλέψει τον εωσφόρο• όχι αυτόν που φέρνει την αυγή αλλά αυτόν που ρίχνει τα πέπλα του μισητού σκότους και σπρώχνει την ανθρωπότητα στις έριδες, στη μισαλλοδοξία, στην τρομοκρατία, στο ρατσισμό, στην ανεργία, στην παθητικότητα.
Ο συγγραφέας βιώνει την αγάπη στα μεγάλα της νούμερα, βιώνει τον έρωτα στο απόλυτο και άπιαστο γι’ αυτό και δεν μπορεί να ηρεμήσει το πνεύμα του, γι’ αυτό και δε δύνα-ται να κατασιγάσει το πάθος του γι’ αγώνα. Δεν ανέχεται τη δυστυχία. Ξέρει πως μόνο μέσα από την οδό των συναισθημάτων μπορεί ο τάλας άνθρωπος να «τρανέψει» ίσαμε το Θεό.
Γι’ αυτό φωνάζει, φωνάζει δυνατά: «Μη σταματάτε νέοι τον αγώνα, ξυπνήστε λαοί, η ζωή είναι εδώ και σας ανήκει. Τα δικαιώματα δεν είναι η ξερή κόρα ψωμιού, είναι το φρεσκοκομμένο κομμάτι, απόρροια του ιδρώτα σας. Δώστε δουλειά στα παιδιά μας. Αυτά είναι το μέλλον μας!».
Η «Μαρίνα» είναι ένα έργο ψυχής. Αφορά την ωριμότερη περίοδο ενός αγωνιστή που δε λογίζεται τη ζωή του χωρίς μαχητικότητα, χωρίς συγγραφή, χωρίς ελπίδα.
Ο λυρισμός και το κωμικό στοιχείο, ο αυτοσαρκασμός και η φιλοσοφημένη τοποθέτηση στα μεγάλα προβλήματα που μαστίζουν τον άνθρωπο είναι τα σημαντικότερα ερείσματα του έργου για να στηριχτεί το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Διαβάζει κανείς αυτό το έργο και θαρρεί πως διαβάζει τη δική του ιστορία γιατί έχει τη σφραγίδα της γνησιότητας της ζωής τόσων μεταναστών Ελλήνων που αγωνίζονται και αντι-παρέρχονται τις αντιξοότητες της ξένης γης. Αυτό όμως που μου αφήνει -ως αναγνώστρια- την πιο γλυκιά γεύση είναι η πραγματική αγάπη, ο ανεξίτηλος έρωτας, ο απεριόριστος σεβασμός και η αλληλοεκτίμηση των πρωταγωνιστών που αποδεικνύουν πως: «Δε ζει κανείς αν δε αγαπήσει και δε πεθαίνει ποτέ σαν έχει αγαπηθεί πολύ.
Γερμανία, Μάρτης 2008 Έφη Ζορμπά, Φιλόλογος
Λίγα λόγια για το συγγραφέα

Στις 7 Ιουνίου το Αριστοτέλειο Ίδρυμα της Κύπρου αναγνωρίζοντας το ταλέντο, το ιδεολογικό υπόβαθρο, το αισθητικό προφίλ, την εκφραστική δεινότητα και γενικότερα την αξία του λογοτεχνικού έργου του Βάιου Φασούλα, απένειμε στο συγγραφέα την τιμητική πλακέτα του ιδρύματος. Απευθύνεται στο λογοτέχνη και αρθρογράφο ως εξής: «Με ιδιαίτερη προσοχή παρακολουθούμε τα τελευταία χρόνια την εξαιρετικά πλούσια συγγραφική σας δραστηριότητα που κάθε φορά υπόσχεται καινούρια πετάγματα. Η δομή του λόγου σας, η στερεή σκέψη, ο συγκλονιστικός ρεαλισμός που χαρακτηρίζει το πνευματικό σας έργο, έχει δώσει μια νέα πνοή στην Ελληνική Λογοτεχνία». Πραγματικά η παρουσία του Β. Φασούλα στα ελληνικά γράμματα είναι ιδιαίτερα σημαντική και θα προσπαθήσω να συγκεντρώσω τα βασικά στοιχεία που τον ξεχωρίζουν ως συγγραφέα.
Ο Βάιος Φασούλας γεννήθηκε στο Γοργογύρι Τρικάλων 1947. Μετέπειτα, το 1970 μετανάστευσε στη Γερμανία κι εκεί παραμένει μέχρι σήμερα. Ο συγγραφέας δεν έχει να επιδείξει ολοκληρωμένες σπουδές, αλλά διακρίνονταν πάντα για τη διάθεση απορρόφησης πολλαπλών γνώσεων, πράγμα που αποδεικνύει την ποικιλία των ενδιαφερόντων, των αναζη-τήσεών του και την αναπτυγμένη οπτική ζωής που τον ξεχωρίζει ως προσωπικότητα. Απασχολήθηκε λοιπόν ως βιομηχανικός εργάτης, εντούτοις συνάμα καταπιάστηκε και με την κοινωνική δράση, συμμετείχε σε διάφορους συλλόγους, συνδικάτα, κόμματα.
Στο έργο του αναφαίνονται εμφανείς οι επιρροές από τα ιδεολογικά-πολιτικά ρεύματα της εποχής του που μας επιτρέπουν να αναγνωρίσουμε την κλίμακα αξιών που αυτό προωθεί. Αναμφισβήτητα αντιμετώπισε δυσχέρειες κατά την προσαρμογή του στο εξωτερικό, επικοινωνώντας με ένα διαφοροποιημένο περιβάλλον, όμως ανταποκρίθηκε στις οικογενειακές του υποχρεώσεις και μπόρεσε να επιβιώσει προσαρμοσμένος σε ένα πολυπολιτισμικό πλαίσιο μέσα από την αρθρογραφία και τη γραφή λογοτεχνίας.
Ο Βάιος Φασούλας έχει εκδώσει πάνω από δέκα βιβλία, τρία από αυτά στη γερμανική γλώσσα, επίσης διαθέτει πολλά ανέκδοτα έργα. Πρόσφατα βραβεύτηκε μάλιστα από το πολιτιστικό ίδρυμα του Παναγιώτη Τρανούλη, “Πνευματική Εστία”, για το μυθιστόρημά του, «Στ’ αχνάρια της ζωής», αλλά και για το συνολικό του έργο.
Συνεπώς το λογοτεχνικό έργο του Βάιου Φασούλα, εκτενές και αξιόλογο, με έκδηλη τη σηματοδότηση της έννοιας της ελληνικότητας, εύλογα καταδεικνύει την ποιότητα και την υψηλή αξία του. Ο φανερός λυρισμός, η ικανότητα της εικονοπλασίας, η αλληγορία, η έντονη παρουσία του φυσικού στοιχείου αποτελούν εχέγγυα της ποιότητας του λόγου του. Επιπρόσθετα ο συγγραφές στα κείμενά του χρησιμοποιεί λειτουργικά τη γλώσσα, προσαρμόζοντάς της στις ανάγκες του περιβάλλοντος που τη χρησιμοποιεί- ενδεικτική είναι η χρήση των τοπικών ιδιωμάτων, που αναδεικνύουν την πολιτιστική ταυτότητα των προσώπων και ενισχύουν την καταγραφή της παράδοσης.
Οι ψυχογραφικές δυνατότητές του εξάλλου αναφαίνονται στα πεζογραφικά του έργα μέσα από την περιγραφή των ηρώων, που συνήθως παριστάνονται αγωνιζόμενοι να επιβιώσουν, να εκφράσουν το συναισθηματικό τους κόσμο, να ολοκληρώσουν τον προορισμό τους στον τρόπο ζωής που κλήθηκαν να υπηρετήσουν. Ο νεορεαλισμός πασιφανής μέσα από την κατάθεση των σύγχρονων δεδομένων και των προβληματισμών του συγγραφέα πάνω σε ζητήματα κοινωνικοπολιτικά, οικονομικά, πολιτιστικά, όπως σκιαγραφούνται από τα σημερινές δυσχέρειες και την αστική ιδιότητα που καθορίζει και τα πάγια δικαιώματα του πολίτη.
Το ηθογραφικό μοτίβο επιπλέον διαπιστώνεται από την έμφαση στον τρόπο διαβίωσης των ατόμων στην ελληνική επαρχία του παρελθόντος- εκεί ανευρίσκει κανείς παραδοσιακά έθη, στερεότυπους ρόλους, την τυποποιημένη κοινωνική κριτική, τα αδιέξοδα εξαιτίας του εγκλωβισμού στις περιορισμένες ευκαιρίες ανάπτυξης του ατόμου. Όλα αποδίδονται με μια γλώσσα πηγαία, μεστή, με σαφήνεια, λιτότητα στα εκφραστικά μέσα.
Μέσω της αρθρογραφίας επίσης τόσο στο εξωτερικό όσο και στον καθημερινό τύπο της γενέτειράς του πρώτιστα στηλιτεύει τα κακώς κείμενα της επικαιρότητας, εκφράζει μια φωνή διαμαρτυρίας και με παρρησία αναδεικνύει την προσωπική του άποψη, προτείνοντας μια στάση ζωής βασισμένη στην καλλιέργεια του ανθρωπισμού, τη δημοκρατική ιδεολογία και την ηθική αξιοπρέπεια. Εξάλλου προσεγγίζει θέματα της επικαιρότητας επιλεκτικά, προκειμένου έτσι να αποδώσει μια εικόνα της εποχής, των προβληματισμών του νεοέλληνα που εντάσσεται πλέον στο διεθνές σκηνικό, τα αδιέξοδα του καιρού του. Είναι ιδρυτής (11/2002) και πρόεδρος της ΕΝΩΣΗΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ - ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ ΠΕΝΤΕ ΗΠΕΙΡΩΝ - ΕΕΛΣΠΗ.
Ελευθερία Μπέλμπα, Φιλόλογος - συγγραφέας - κριτικός, Έδεσσα Ιούλης 2005