Μουσείο Τσιτσάνη στις πρώην Φυλακές

[admin]

.



Τα χιλιο-τραγουδημένα “δυο στενά” μπορούν να αναδειχθούν και να αντλήσουν παγκόσμια αίγλη από τους στίχους του διάσημου Τρικαλινού μουσικοσυνθέτη

“Μουσείο Τσιτσάνη” στις πρώην Φυλακές Του Σωτήρη Κύρμπα*

Η πόλη των Τρικάλων ευτύχησε στην νεότερη ιστορία της (αυτή που ξεκινά μετά την απελευθέρωση από τον Οθωμανικό ζυγό) να έχει διορατικούς και οραματιστές Δημάρχους και γενικότερα δημοτικές αρχές που με γνώμονα το μακροπρόθεσμο συμφέρον του κοινωνικού συνόλου, μας παρέδωσαν μια πόλη που θεωρείται από τις καλύτερες στην Ελλάδα, μια κατά κοινή ομολογία ανθρώπινη πόλη.
Αν εξαιρέσουμε ορισμένες ατυχείς στιγμές, σε γενικές γραμμές τα Τρίκαλα διατήρησαν την ήπια οικοδόμηση και επέτρεψαν να διασωθούν πολλά από τα στοιχεία της αρχιτεκτονικής παράδοσης που άφηναν ανεπηρέαστη την φυσιογνωμία της πόλης.
Παραδείγματα πάντως προς αποφυγή εξακολουθούν να είναι η κατεδάφιση της παλαιάς Δημοτικής Αγοράς και η ανέγερση του τερατουργήματος του Διοικητηρίου, ή η κατεδάφιση των νεοκλασικών κτιρίων Αβέρωφ και Χατζηγάκη επί της οδού Βασ. Όλγας που επέβαλλε η κακώς νοούμενη οικοδομική ανάπτυξη που κυριάρχησε στις δεκαετίες ’50 - ’80 επιτρέποντας να συντελεστούν αυτά τα πολεοδομικά και κατασκευαστικά “εγκλήματα”.
Η μικρή παραπάνω εισαγωγή κρίνεται απαραίτητη σήμερα που ο Δήμος Τρικκαίων έχοντας ήδη την κυριότητα του συγκροτήματος των παλαιών Φυλακών έχει ξεκινήσει δημόσιο διάλογο για το μέλλον του συγκροτήματος αυτού και την αξιοποίησή του κατά το βέλτιστο δυνατόν τρόπο. Σήμερα λοιπόν όπως και σε παρόμοιες άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν οι δημοτικοί άρχοντες, οι κοινωνικοί φορείς, αλλά και οι ίδιοι οι δημότες της πόλης καλούνται να γνωμοδοτήσουν για το μέλλον του εξαίρετου αυτού (αλλά και ευμεγέθους) συγκροτήματος, έτσι ώστε μετά από δεκαετίες να είμαστε υπερήφανοι για την επιλογή μας εν αντιθέσει με τις περιπτώσεις της παλαιάς Δημοτικής Αγοράς ή των νεοκλασικών κτιρίων που προαναφέρθηκαν.
Σήμερα πάντως, οφείλουμε να σημειώσουμε, η εμπειρία του παρελθόντος έχει επιδράσει ευεργετικά στην τοπική κοινή γνώμη που έμμεσα ή άμεσα παρακολουθεί και ενδιαφέρεται για το θέμα της αξιοποίησης των παλαιών Φυλακών Τρικάλων. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός επί αυτού του θέματος, ουδείς πολίτης ή φορέας δεν έχει καταθέσει πρόταση για κατεδάφιση των ιστορικών αυτών κτιρίων.
Πριν όμως φθάσουμε στις προτάσεις αυτές, ας κάνουμε μια μικρή ιστορική αναδρομή των κτιρίων που μέχρι πρότινος στέγαζαν το Σωφρονιστικό Κατάστημα των Τρικάλων.
Από το τούρκικο χαμάμ στις ελληνικές φυλακές
Στον χώρο όπου σήμερα βρίσκεται το κτιριακό συγκρότημα των παλαιών Φυλακών είχε κατασκευασθεί επί Οθωμανικής εποχής πέτρινο κτίριο προκειμένου να λειτουργήσουν εκεί δημόσια λουτρά (χαμάμ). Γι’ αυτό εξάλλου υπήρχε λαγούμι που ένωνε υπογείως τον χώρο των λουτρών με το παρακείμενο τζαμί (για να προσέρχεται αμέσως μετά το λουτρό του ο ιμάμης στο τέμενος). Η χρήση του αυτή διήρκεσε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, καθώς στο μεταξύ επήλθε η απελευθέρωση της Θεσσαλίας το 1881.
Μετά την απελευθέρωση των Τρικάλων τα οθωμανικά κτίρια της πόλης περιήλθαν στην δικαιοδοσία του ελληνικού κράτους, και παράλληλα με το αρχικό κτίριο κτίσθηκε δεύτερο (δεν γνωρίζουμε αν διατηρήθηκε ή ανακατασκευάσθηκε και το αρχικό). Έτσι στις αρχές του 20ου αιώνα τα δύο αυτά κτίρια, μαζί με τον περιφραγμένο αύλειο χώρο τους χρησίμευσαν ως στρατόπεδο, φιλοξενώντας μονάδες του ελληνικού στρατού (εύζωνους).
Η μετατροπή τους σε Φυλακές επέρχεται στην διάρκεια του Μεσοπολέμου και αυτή η λειτουργία τους θα διαρκέσει μέχρι το 2006, όταν το σωφρονιστικό κατάστημα μεταφέρεται στο νέο συγκρότημα που στο μεταξύ είχε κατασκευαστεί στην περιοχή της Μπαλκούρας της πόλης μας.
Με την απόκτηση της κυριότητας ολόκληρου του συγκροτήματος των παλαιών Φυλακών ο Δήμος Τρικκαίων βρίσκεται στην διαδικασία ανταλλαγής απόψεων για την καλύτερη αξιοποίηση αλλά και ανάδειξη του χώρου αυτού.
Μεταξύ των προτάσεων που έχουν κατατεθεί ξεχωρίζουμε τις εξής:
* Την μετατροπή τους σε Δημαρχείο Τρικάλων, αφού πρώτα γκρεμισθεί ο εξωτερικός μαντρότοιχος και φυσικά ανακαινισθούν πλήρως τα παλαιά κτίρια (πρόταση που κατέθεσε με άρθρο του στον τοπικό τύπο ο Γενικός Διευθυντής του Δήμου Τρικκαίων κ. Κ. Κατσαρός).
* Την διατήρηση όλου του συγκροτήματος ως έχει και την μετατροπή τους σε ξενοδοχειακή μονάδα που θα φιλοξενεί όσους θα ήθελαν να βιώσουν το κλίμα των παλαιών φυλακών (ως “extreme διακοπές”).
* Την δημιουργία μεγάλης, ανοιχτής λαϊκής αγοράς προκειμένου να αποσυμφορηθεί το κέντρο της πόλης.
* Την μετατροπή τους σε Αρχαιολογικό Μουσείο, που η πόλη των Τρικάλων είναι από τις λίγες πόλεις της Ελλάδας που δεν διαθέτει.
* Την μετατροπή τους σε πνευματικό, πολιτιστικό, συναυλιακό και συνεδριακό κέντρο, ικανού να φιλοξενήσει δραστηριότητες παγκοσμίου βεληνεκούς.
* Την μετατροπή τους σε Μουσείο Φυλακών με την φροντίδα (και φυσικά την χρηματοδότηση του Υπουργείου Δικαιοσύνης, δεδομένης και της παρουσίας του Τρικαλινού Υπουργού κ. Σωτήρη Χατζηγάκη).
* Τέλος, στο site “edialogos” της ηλεκτρονικής σελίδας του Δήμου έχουν καταγραφεί απόψεις για λειτουργία εκεί του ΤΕΙ της πόλης ή την μετατροπή του συγκροτήματος σε ένα Πανθεσσαλικό Μέγαρο μουσικής κ.λπ.
Πολιτισμός ναι, αλλά με τι περιεχόμενο;
Αν εξαιρέσουμε λοιπόν τις δύο πρώτες προτάσεις (Δημαρχείο ή “extreme” ξενοδοχείο) σχεδόν όλες οι υπόλοιπες συγκλίνουν προς την κατεύθυνση της πολιτιστικής ή μουσειακής αξιοποίησης του χώρου.
Βέβαια η πρόταση του κ. Κατσαρού για μετατροπή των παλαιών Φυλακών σε Δημαρχιακό Μέγαρο είναι από τις πλέον σοβαρές που έχουν ακουστεί, πλην όμως τα κτίρια αυτά δεν επαρκούν για την συγκέντρωση εκεί όλων των δημοτικών υπηρεσιών και δεν λύνουν το πρόβλημα της μόνιμης και επαρκούς στέγης που τις τελευταίες δεκαετίες αντιμετωπίζει ο Δήμος Τρικκαίων.
Καταλήγουμε λοιπόν στην πολιτιστική (ή κάτι τέτοιο) αξιοποίηση του χώρου. Ποια όμως συγκεκριμένα;
Για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό θα πρέπει να κάνουμε μια ακόμη μικρή αναδρομή: Οι Φυλακές Τρικάλων ήταν γνωστές ως τέτοιες στο πανελλήνιο και κατά καιρούς φιλοξένησαν γνωστούς κακοποιούς ή ακόμη περισσότερο γνωστούς πολιτικούς (κατά την περίοδο της επταετίας και ακόμη παλιότερα). Πλην όμως δεν ήταν αυτό το στοιχείο που τις έκανε διάσημες.
Ήταν ο Βασίλης Τσιτσάνης και το πασίγνωστο τραγούδι - σήμα κατατεθέν από τότε της πόλης “στα Τρίκαλα τα δυο στενά, σκοτώσανε τον Σακαφλιά” που άφησε ανεξίτηλο το σημάδι στα ντουβάρια που περικλείουν το παλιό αυτό σωφρονιστικό κατάστημα.
Γιατί πέραν πάσης αμφιβολίας, τα περίφημα “δυο στενά” του τραγουδιού του Τσιτσάνη δεν είναι άλλα από τις Φυλακές των Τρικάλων, όπου σε ένα στενό διάδρομο ανάμεσα στο κυρίως κτίριο και τον εξωτερικό τοίχο το 1924 μαχαιρώθηκε από άλλους κρατούμενους ο θρυλικός Σακαφλιάς.
Τα “δυο στενά” δεν ήταν τα στενά του Βαρουσίου όπου μέχρι πρότινος λανθασμένα επικρατούσε η άποψη ότι σκοτώθηκε ο Σακαφλιάς, αλλά η “στενή” που στην γλώσσα της πιάτσας είναι η φυλακή και που ο Τσιτσάνης ποιητική αδεία μετέτρεψε σε “στενά” για τις ανάγκες του άσματος.
Αυτός ο χιλιο-τραγουδημένος χώρος από τον πλέον διάσημο Τρικαλινό (από την εποχή του Ασκληπιού) δεν μπορεί παρά να αξιοποιήσει το μεγάλο πλεονέκτημα που ήδη κατέχει, προκειμένου να αναδειχθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Η μετατροπή του σε “Μουσείου Τσιτσάνη” (μουσείου που επίσης αποτελεί απαίτηση της πόλης) είναι δεδομένο ότι θα έλθει να δώσει μια πανελλήνια (αν όχι παγκόσμια) αίγλη στο κτιριακό αυτό συγκρότημα. Με τις κατάλληλες μετατροπές (γκρέμισμα του εξωτερικού τοίχου, αξιοποίηση του περίγυρου για τις αναγκαίες υποδομές, αξιοποίηση και ανάδειξη του χώρου πρασίνου που γειτνιάζει με τον Ληθαίο ποταμό, την εκκλησία του Αγίου Κωνσταντίνου και το Κουρσούμ τζαμί), το συγκρότημα αποκτά μια μοναδικότητα που σπάνια συναντάς στην ελληνική επικράτεια.
Μόνο η λειτουργία εκεί ενός “Μουσείου Τσιτσάνη” μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του χώρου αυτού, και να καλύψει με τη σειρά του τις απαιτήσεις για την ανάδειξη του μεγάλου Τρικαλινού μουσικοσυνθέτη.
Η λειτουργία του “Μουσείου Τσιτσάνη” στον χώρο των παλαιών φυλακών Τρικάλων όχι μόνο δεν αποτρέπει αλλά αντίθετα ευνοεί με τον καλύτερο τρόπο την παράλληλη λειτουργία εκεί ενός πνευματικού, πολιτιστικού, συναυλιακού και συνεδριακού κέντρου, ικανού να φιλοξενήσει δραστηριότητες παγκοσμίου βεληνεκούς. Το όνομα εξάλλου του διάσημου μουσικοσυνθέτη αποτελεί εγγύηση γι’ αυτό.
Το γεγονός τέλος ότι το συγκρότημα βρίσκεται στην είσοδο της πόλης για όσους επισκέπτες έρχονται από τα νότια (κυρίως από Αθήνα) αποτελεί ακόμη ένα θετικό στοιχείο για την πρόταση αυτή: Κάθε επισκέπτης της πόλης θα γνωρίζει εξαρχής ότι επισκέπτεται την πόλη του μεγάλου Βασίλη Τσιτσάνη.

Σημείωση 1: Για την ιστορικότητα του Σακαφλιά, τον Βασίλη Τσιτσάνη και την τεράστια απήχηση που είχε το ομώνυμο τραγούδι του στα μουσικά, πολιτιστικά, κινηματογραφικά, ακόμη και… ποδοσφαιρικά δρώμενα, εξαιρετικά κατατοπιστικό είναι το βιβλίο που εξέδωσε πρόσφατα ο Δημήτρης Τσιγάρας “Ο θρυλικός Σακαφλιάς” (Εκδόσεις «Έλλα», Τρίκαλα 2008).

Σημείωση 2: Δεν αναφερθήκαμε στην προοπτική δημιουργίας Αρχαιολογικού Μουσείου στον χώρο των πρώην Φυλακών, δεδομένου ότι ο Δήμος Τρικκαίων ήδη με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου έχει γνωμοδοτήσει υπέρ της δημιουργίας Διαχρονικού (Αρχαιολογικού) Μουσείου στον χώρο της πρώην ΤΑΞΥΠ.

* Ο Σωτήρης Κύρμπας είναι Δημοσιογράφος, εκπρόσωπος Τύπου του Δήμου Τρικκαίων


Δημοσιεύτηκε: Σάββατο 13 Δεκεμβρίου 2008, 15:28 από Ενημέρωση
.

[admin]

.










Ένα μουσείο που δε γνωρίζουμε ποιες ακριβώς είναι οι προθέσεις του Δήμου Τρικάλων, έναντι ποιων κλπ.

Αλλά η εικόνα διαχείρισης για ότι έχει σχέση με τον Τσιτσάνη όλα αυτά τα χρόνια μας δείχνει ότι η πόλη των Τρικάλων (οι δημοτικές και νομαρχιακές αρχές) εξαρχής αντιμετώπισαν αυτό το θέμα με πολλές υπερβολές.

Για παράδειγμα ο Βασίλης Τσιτσάνης πέρα από τη γέννηση του στα Τρίκαλα έχει καμιά άλλη σύνδεση με αυτή τη πόλη που να του δίνουν το δικαίωμα να απολαμβάνει τόσες τιμές από τα Τρίκαλα, όπως να έχει το όνομα του έναν από τους κεντρικότερους δρόμους της πόλης, έναν Πανελλήνιο διαγωνισμό λαϊκού τραγουδιού, τα «Τσιτσάνεια» και τώρα ένα νέο έργο και μάλιστα να προτείνεται για αυτό το καλύτερο Φιλέτο των Τρικάλων!!

Το σημαντικό που άφησε ο Τσιτσάνης είναι ένα σπουδαίο καλλιτεχνικό μουσικό και στιχουργικό έργο το οποίο συνδέεται με όλη την Ελλάδα και ένα έργο που επηρεάστηκε και από τη Μουσική Λαϊκή και Στιχουργική Παράδοση των Τρικάλων, αλλά και από άλλες πόλεις(Θεσσαλονίκη-Αθήνα κ.α.) και μάλιστα σαν Καλλιτέχνης σ ΄αυτές τις άλλες πόλεις οφείλει ένα μεγάλο μέρος της καλλιτεχνικής δημιουργίας του.

Ως γενέτειρα του τα Τρίκαλα ανεξάρτητα απ΄ότι έκανε ο ίδιος, ιδιαίτερα και προσωπικά για τη πόλη του, οφείλει να τον τιμήσει ανάλογα και ουσιαστικά και χωρίς υπερβολές που δεν τιμούν κανένα.

Οφείλει όμως αυτή η πόλη πρωτίστως να τιμήσει τη ΜΟΥΣΙΚΗ και ΣΤΟΙΧΟΥΡΓΙΚΗ Λαϊκή Παράδοση της Πόλης και όχι μόνο, η οποία είναι πολύ μεγάλη και σ΄αυτή την παράδοση έχουν συμβάλει, συμβάλουν και θα συμβάλουν στο μέλλον πάρα πολλοί δημιουργοί.

Και αυτοί όλοι οι δημιουργοί και ο Βασίλης Τσιτσάνης(αυτό θα ήθελε και ο ίδιος πιστεύουμε) μπορούν να τιμηθούν μόνο μ΄ένα Κέντρο Λαϊκής Μουσικής «Βασίλης Τσιτσάνης»(πολύ μεγάλη τιμή) και όχι μ΄ένα Μουσείο Βασίλη Τσιτσάνη. Έχει διαφορά το ένα απ΄το άλλο.

Μουσείο ή Κέντρο ΛΑΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ «Βασίλης Τσιτσάνης» εφόσον η οικογένεια (απόγονοί του) δώσουν ή έχουν δώσει όλο αυτό το προσωπικό υλικό που έχει σχέση με το καλλιτεχνικό του έργο.

Αυτή νομίζουμε ότι θα πρέπει να είναι η θέση του Δήμου Τρικάλων. Άλλως θα εξακολουθούμε να ζούμε σ΄αυτή τη πόλη και χωρίς Μουσείο Τσιτσάνη όπως ζήσαμε χιλιάδες χρόνια και θα εξακολουθήσουμε να ζούμε με τη μουσική και τα τραγούδια του Τσιτσάνη και των άλλων σπουδαίων καλλιτεχνών, αλλά και ένα Μουσείο-Κέντρο Λαϊκής Μουσικής (αν θέλει η πόλη) που θα περιλαμβάνει όλη τη Μουσική Παράδοση των Τρικάλων η οποία είναι πολύ πλούσια.

Για την όπια θέση-χώρο-οίκημα αυτού του Μουσείου ή Κέντρου θα πρέπει να διασαφηνιστεί πρώτον η θέση του Δήμου Τρικάλων και όσων προτείνουν διάφορες θέσεις-χώρους ως προς το τι προτίθεται να δημιουργήσει ο δήμος.

Δηλαδή, θέλει να δημιουργήσει Μουσείο - Κέντρο Λαϊκής Μουσικής «Βασίλης Τσιτσάνης» ή Μουσείο Βασίλη Τσιτσάνη αν θέλει το δεύτερο, είναι ο πλέον ακαταλληλότερος χώρος οι πρώην φυλακές, (θα επανέλθουμε αν χρειαστεί να εξηγήσουμε γιατί) ενώ για ένα Μουσείο ή Κέντρο Λαϊκής Μουσικής «Βασίλης Τσιτσάνης» οι πρώην φυλακές Τρικάλων αποκτούν κάποιο ενδιαφέρον, αν συνδυαστούν όμως και με άλλα σημαντικά πράγματα-έργα, Μουσικής δημιουργίας, τα οποία θα ισορροπήσουν αυτό το βεβαρημένο με διάφορους συνειρμούς χώρο των πρώην φυλακών Τρικάλων.
.

.

[Μαχάς]

Μουσείο -Κέντρο λαικής μουσικής "Βασίλης Τσιτσάνης" είναι μια καλή πρόταση!

Δεν ξέρω η οικογένεια Τσιτσάνη έχει αφήσει κανένα δικό της αποτύπωμα σ΄αυτή τη πόλη ;

Τόσα χρόνια που πρωταγωνιστούσε στο λαικό μουσικό στερέωμα ο Τσιτσάνης συνδέθηκε με τίποτα με τα Τρίκαλα ;

Γνωρίζω πολλούς καλλιτέχνες και μεγάλους δημιουργούς που εξακολουθούν να έχουν σχέση με την γενέτειρά τους!
έχουν φίλους και κατά κάποιο τρόπο συνδέονται διαχρονικά με τη πόλη που γεννηθήκανε!

φροντίζουν κάτι να αφήσουν για την υστεροφημία τους!

Άλλως αν ο καλλιτέχνης έχει ρίξει μαύρη πέτρα πίσω του ;

Τι μπορεί τότε μια πόλη να κάνει ;

Με αυτό το κόψιμο που δείχνουν τα Τρίκαλα για τον Τσιτσάνη δεν ξέρω γιατί το κάνουν!
Πιστεύουν ότι τα Τρίκαλα θα φωτισθούνε με τον Τσιτσάνη πολιτιστικά ;;;;

Παρακολουθώ τα Τσιτσάνια 4 χρόνια τώρα!!
Τι έχουν προσφέρει πολιτιστικά ;;;;;;;;;;;
βγάλανε κανέναν μεγάλο βάρδο της λαικής μουσικής ή μεγάλο στιχουργό ;;;;;;
Ασχολήθηκε κανένας άλλος στην Ελλάδα τόσα χρόνια για τα Τσιτσάνια;;;

Στο κάτω - κάτω κανένας δεν αγιοποιείται για την όποια προσφορά του αν δεν περάσουν αρκετά χρόνια από το θάνατό του.

Αλλά και σκέτο "Κέντρο λαικής Μουσικής" να κάνουν τα Τρίκαλα θα βγουν πιο κερδισμένα απ΄όλη αυτή την υπόθεση!

Διότι με τόσους ανθρώπους (Τρικαλινούς) που διαθέτουν (στιχουργούς -συνθέτες-τραγουδιστές-λαικούς καλλιτέχνες-οργανοπαίκτες-μεγάλη μουσική λαική παράδοση) ένα τέτοιο Κέντρο θα προσελκύσει πραγματικά μεγάλο ενδιαφέρον!!!

[bill]

.
Κύριε Μαχά
Ο Τσιτσάνης είναι όλα τα λεφτά!
Εντάξει δε λέω υπάρχει κόλλημα!
Πολλά για τον Τσιτσάνη
Και λίγα για τον Βίρβο και τόσους άλλους δημιουργούς!
Αλλά ο Τσιτσάνης ένας είναι!
Μουσείο Τσιτσάνη ή κέντρο δεν ξέρω
Δεν το έχω εξετάσει
Ούτε όμως στις φυλακές
Ούτε πως την λένε αυτή τη Δοροθεα
Στο βαρούσι καλά είναι
Ή στο έμπα του βαρουσιού!
Το περιβάλλον ταιριάζει πιο πολύ!
.