Η Απελευθέρωση των Τρικάλων 18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1944

Από τα ναζιστικά στρατεύματα Κατοχής

Οι προετοιμασίες για την αποχώρηση των γερμανικών ναζιστικών στρατευμάτων Κατοχής από την περιοχή των Τρικάλων άρχισαν από την 1η Οκτωβρίου 1944. Μετά την απελευθέρωση της Αθήνας (12 Οκτωβρίου) η απελευθέρωση της πόλης ήταν ζήτημα λίγων ημερών.

Με δύο κατευθύνσεις είχε προγραμματιστεί η αποχώρηση των γερμανικών  τμημάτων Κατοχής που είχαν την έδρα τους στην περιοχή των Τρικάλων. Μια με κατεύθυνση τη Λάρισα και η άλλη Καλαμπάκα-Γρεβενά-Κοζάνη και Γιάννινα.

Το απόγευμα της 17ης Οκτωβρίου η γερμανική διοίκηση Κατοχής διέταξε γενική απαγόρευση της κυκλοφορίας.

Η επιχείρηση εκκένωσης των ναζιστικών γερμανικών στρατευμάτων Κατοχής άρχισε από τα μεσάνυχτα της 17ης Οκτωβρίου  με μικρές εκρήξεις σε διαφορά σημεία της πόλης, σε κτίρια και αποθήκες που χρησιμοποιούσαν για τεχνικές υπηρεσίες, όπως το τηλεφωνικό κέντρο της πόλης κι άλλες αποθήκες στρατιωτικών υλικών.

Ακολούθησε η υποστολή  σημαιών της ναζιστικής σβάστικας από το φρούριο και από άλλα διοικητικά κτίρια και την 18η Οκτωβρίου οι οδηγοί από τα χαράματα ζέσταιναν τις μηχανές τους, έτοιμοι να εγκαταλείψουν την πόλη μια για πάντα.

Ήταν μια ηλιόλουστη μέρα και ο τελάλης της πόλης, μόλις χάραξε το πρώτο φως και ρόδισε τον τρικαλινό ορίζοντα άρχισε να περιέρχεται τους έρημους δρόμους της πόλης, κατά διαταγή της Κομανταντούρ, διαλαλώντας την  απαγόρευσης της κυκλοφορίας.

Στις επτά το πρωί μια τρομακτική έκρηξη συγκλόνισε την πόλη και ακολούθησαν κι άλλες εκρήξεις μετά από λίγο. Η μεγάλη έκρηξη οφείλονταν στην ανατίναξη μιας αποθήκης πυρομαχικών στους στρατώνες της πόλης.

Μετά από λίγη ώρα ένα μεγάλο κομβόι από στρατιωτικά οχήματα με κάθε λογής υλικά και στρατιώτες, με συνοδεία μοτοσυκλετών που μάρσαραν εκκωφαντικά τις μηχανές τους, άρχισε να κινείται πάνω στην οδό Ηπείρου, κατευθυνόμενοι προς την Καλαμπάκα.

Όταν το τελευταίο όχημα της μηχανοκίνητης φάλαγγας χάθηκε στη στροφή του Κάστρου (ναού Αγίου Στεφάνου), άρχισαν να βγαίνουν στους έρημους δρόμους οι πρώτοι θαρραλέοι Τρικαλινοί.

Μετά από μια ώρα αναμονής, καθώς ο βόμβος των μηχανών άρχισε να απομακρύνεται, οι δρόμοι και οι πλατείες της πόλης γέμισαν από πλήθος κόσμου που ζητωκραύγαζε, έκλαιγε, χοροπηδούσε και τραγουδούσε.

Τον ενθουσιασμό τους τον συνόδευαν οι καμπανιστοί ήχοι των εκκλησιών που άρχισαν να κτυπούν χαρμόσυνα από όλες τις συνοικίες, οι επευφημίες πάνω στις βεράντες των σπιτιών κατά μήκος των κεντρικών δρόμων και οι πρώτες γαλανόλευκες σημαίες που κυμάτιζαν στον αέρα.

Ο ήχος της καμπάνας του Αγίου Κωνσταντίνου, δυνατότερος από όλους σκέπαζε τον ήχο όλων των άλλων καμπαναριών, κάνοντας την εμφάνισή τους τα πρώτα ένοπλα τμήματα των ανταρτών του ΕΛΑΣ που πορεύονταν  κατά μήκος των οδών των ναών του Αγίου Κωνσταντίνου, της Αγίας Μονής και του Αγίου Αθανασίου Μπάρας.

Ένα πανηγύρι χαράς και γιορτής απλώθηκε σε όλη την πόλη που ποτέ έως τότε δεν είχαν ξαναζήσει, και όσοι το έζησαν δεν το ξέχασαν ποτέ.

Οι ζητωκραυγές και οι κωδωνοκρουσίες  ήταν τόσο μεγάλες που ακούστηκαν μέχρι τη φάλαγγα των ναζιστικών κατοχικών στρατευμάτων,  που είχε φτάσει ήδη στο χωριό Βασιλική και ο επικεφαλής ταγματάρχης που τελούσε χρέη διοικητού σταμάτησε τη φάλαγγα γεμάτος ανησυχία και θυμό.

Η συνεννόηση και η συζήτηση που ακολούθησε πάνω στον δρόμο με άλλους αξιωματικούς της πομπής δε συγκέντρωσε την ομοφωνία όλων των κατώτερων αξιωματικών του εγχειρήματος που τους ανακοίνωσε έχοντας σκοπό να κανονιοβολήσει τα Τρίκαλα εκείνη τη στιγμή, σπέρνοντας το όλεθρο στην πόλη την ώρα που ο  λαός είχαν ξεχυθεί στους δρόμους και στις πλατείες, γιορτάζοντας την απελευθέρωσή του.

Απετράπη το δολοφονικό εγχείρημά του, αλλά την τελευταία στιγμή ο επικεφαλής ταγματάρχης, μαινόμενος επιβιβάστηκε σε μια «Βάρκα» μοτοσυκλέτας με ένα μυδράλιο στημένο στο μπροστινό μέρος κατευθύνθηκε προς τα Τρίκαλα με σκοπό να σπείρει το όλεθρο στους ανύποπτους  που εκείνη την ώρα πανηγύριζαν την απελευθέρωση τους.

Αλλά, φτάνοντας στα πρώτα σπίτια της πόλης και ακούγοντας τις γιορταστικές ριπές των ανταρτών του ΕΛΑΣ που είχαν μπει στη πόλη φοβήθηκε, ρίχνοντας και εκείνος μερικές ριπές στο αέρα για να ξεθυμάνει την οργή του και απογοητευμένος επέστρεψε στη μηχανοκίνητη φάλαγγα που τον περίμενε πάνω στο δρόμο, μη πραγματοποιώντας το μακάβριο σκοπό του.

Στα Τρίκαλα οι πανηγυρισμοί  και οι κωδωνοκρουσίες συνεχίζονταν για αρκετή ώρα με τους έφιππους Ελασίτες, της ταξιαρχίας του ιππικού του Ε.Λ.Α.Σ , παρελαύνοντες με ζητωκραυγές, χειροκροτήματα και επευφημίες στους κεντρικούς δρόμους των Τρικάλων.

Η 18η Οκτωβρίου 1944,  γιορτάστηκε την επόμενη χρονιά μετά την απελευθέρωση, ανακοινώνοντας η ΕΠΑΡΧΙΑΚΗ  ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΤΟΥ ΕΑΜ το εορταστικό πρόγραμμα των εκδηλώσεών της.

Εικόνα εξωφύλλου: «Η Απελευθέρωση της Αθήνας», ξυλογραφία της Βάσως Κατράκη.