Στα Τρίκαλα στα Δυο Στενά …

Ποιος Σκότωσε τον Σακαφλιά

«Στη γωνία των οδών Χατζηπέτρου και Υψηλάντου, στην πιο υποβαθμισμένη και δακτυλοδεικτούμενη κοινωνικά τότε περιοχή, στις παρυφές του Βαρουσιού, στάθηκε η αφορμή για το πρόωρο ξύπνημα της εφηβείας μου. Καθώς, δυο τρεις πόρτες πιο πέρα απ΄το μαγαζί ήταν το μπορδέλο της Νίνας, απέναντι της Κούλας, πιο πέρα της Αλίκης και γύρω-γύρω σ΄όλη την περιοχή οι «οίκοι ανοχής» των Τρικάλων». Γράφει  στο βιβλίο του «ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ έξη πρόσωπα» ο Θύμιος Γρ. Λώλης.

Του Βασίλη Μασέτη

Στα μέσα της περιόδου του Μεσοπολέμου οι ενορίες της Αγίας  Επισκέψεως, του ομώνυμου ναού της Παναγίας και του Αγίου Νικολάου που περιλάμβαναν κι άλλους ναούς ήταν παλιότερα δυο συνοικίες που κατοικούνταν στην πλειοψηφία τους από κατοίκους όλων των επαγγελματιών και κοινωνικών τάξεων, αλλά ιδιαίτερα είχαν ταυτιστεί ως οι ενορίες που κατοικούσαν οι πλούσιοι άρχοντες των Τρικάλων.

Συνόρευαν με την πρώτη αγορά των στεγασμένων καταστημάτων των Τρικάλων και τη λαϊκή αγορά της, η οποία εκτείνονταν κατά μήκος της 25^ης Μαρτίου(Πλατεία ΟΤΕ). Και οι παλιές Εκκλησίες των δυο ενοριών, ιδιαίτερα των Αγίων Αναργύρων συγκέντρωναν πολύ κόσμο και πολλούς πιστούς που κοιμόνταν για πολλές μέρες μέσα στο ναό  για θεραπευτικούς κυρίους λόγους. Αν προσμετρούσε κανείς τα θαύματα που γινόταν τακτικά, σύμφωνα με τις διηγήσεις των ασθενών ήταν ένας πρόσθετος λόγος που προσήλκυε εκατοντάδες πιστούς κάθε χρόνο.

Τα στενά καλντερίμια των δυο ενοριών άρχιζαν από την οδό Σαράφη και την εκκλησία του Αγίου Στεφάνου, συνεχίζονταν μέχρι το ναό της Παναγίας Επισκέψεως και έφταναν έως το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου και της Αγίας Μαρίνας που ήταν γνωστά σε όλους τους Τρικαλινούς.

Από εκείνα τα στενά δρομάκια ανέβαιναν στο άλσος του Προφήτη Ηλία και σε κάθε γιορτή Αγίου και ναού στα Τρίκαλα και όχι μόνο, στηνόταν πάντα ένα μικρό πανηγυράκι. Ειδικά των Αγίων Αναργύρων που ήταν αφιερωμένος στους δυο Άγιους θεραπευτές πάσης νόσου και θλίψεως των φτωχών.

Όλες οι ενορίες των Τρικάλων ήταν ενταγμένες μέσα στον οικιστικό ιστό της πόλης, αλλά η κάθε μια είχε τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της. Οι δυο  Μητροπολιτικές ενορίες  της Αγίας Επισκέψεως και Αγίου Νικολάου ήταν γνωστές για τα χαρακτηριστικά στενά δρομάκια και λιγότερο γιατί αποτελούσε έναν παραδοσιακό οικισμό των Τρικάλων, γιατί τον ίδιο οικιστικό παραδοσιακό χαρακτήρα  είχαν κι άλλες ενορίες-οικισμοί των Τρικάλων, όπως των Κουτσομυλίων, της Αγία Μονής, το Σαραγίων κ.ά.

Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των δυο ενοριών της Αγίας Επισκέψεως και του Αγίου Νικολάου με τα στενά τους  είχε αποτυπωθεί στη συνείδηση όλων των Τρικαλινών και σωστά συνέδεσαν το τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη, ακούγοντας το τραγούδι του ” Στα Τρίκαλα στα δυο στενά, σκοτώσανε τον Σακαφλιά”.

Η δυο ενορίες – μία ήταν στην πραγματικότητα με δυο ναούς, σε κοντινή απόσταση μεταξύ τους, –  συνόρευαν με την αγορά της πόλης, τα χάνια, τα καπηλειά, τις υπόγειες ταβέρνες, τα εργαστήριά της και τους οίκους ανοχής, όπως αναφέρεται ότι από το τέλος του 19^ου αιώνα οι γυναίκες των ελευθερίων ηθών είχαν μεταφερθεί στο κέντρο της πόλης. Πολύ κοντά και με τον  λόφο του Προφήτη Ηλία που ήταν η καταφυγή των ερωτευμένων ζευγαριών.

Στα χρόνια της εφηβείας του Βασίλη Τσιτσάνη λάμβαναν χώρα συχνά συμπλοκές και επεισόδια με τραυματισμούς, ξυλοδαρμούς και φόνους, από άτομα που είχαν εκδιωχθεί από την αστυνομία κι άλλων αρχών, στρατιωτών και μπράβων, κι από κάθε καρυδιάς καρύδι πέριξ και εντός των στενών των δυο ενοριών.

Όταν  κυκλοφορούσαν τα νέα ενός επεισοδίου, στην ερώτηση πού έγινε το περιστατικό, όλοι απαντούσαν στα στενά, στα Παλιά Τρίκαλα. Αυτή ήταν η απάντηση όλων των Τρικαλινών, αλλά και του καθημερινών εφημερίδων των Τρικάλων εκείνης της εποχής. Έτσι περιέγραφαν τα συμβάντα στα Στενά των ενοριών της Αγίας Επισκέψεως και του Αγίου Νικολάου. Αυτό το γνώριζε ο Τσιτσάνης από τα παιδικά του χρόνια και στην εφηβεία του αυτά τα Στενά κατέγραψε με το τραγούδι του.

Γιατί διάλεξε το όνομα Σακαφλιάς ; Για τον ίδιο λόγο που πολύ συγγραφείς και άλλοι δημιουργοί και στιχουργοί χρησιμοποιούν ονόματα ηχηρά και τίτλους για να τραβήξουν την προσοχή του κοινού. Το 1924  όταν ο Βασίλης Τσιτσάνης ήταν 9 χρόνων συνέβη ένα τραγικό γεγονός που αφορούσε μια δολοφονία ενός καπνεργάτη και όλης της οικογένειας του με το όνομα Καυλιάς. Άγριο έγκλημα(την ιστορία την έφερε στο φως ο  Δημήτρης Τσιγάρας που έχει κάνει έρευνα για το τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη, φέρνοντας στο φως  αυτή την τραγική ιστορία.

Στο χωριό Καλλιφώνι της Καρδίτσας που διοικητικά υπαγόταν στο νομό Τρικάλων έγινε ένα στυγερό και αποτρόπαιο έγκλημα που απασχόλησε την κοινή γνώμη και την προσοχή όλης της Δυτικής Θεσσαλίας και ιδιαίτερα την κοινωνία των Τρικάλων που έγινε η δίκη του δολοφόνου. Ο δολοφόνος σκότωσε τον Καυλιά, τη γυναίκα του και τα δυο κορίτσια του 10 και 13 ετών.

Ο τοπικός τύπος των Τρικάλων αφιέρωσε 5 σειρές ενός μονόστηλου (1924), προφανώς γιατί ήταν καπνεργάτης και ίσως να ήταν και κουμουνιστής, ή αριστερός αγροτοσυνδικαλιστής. Ο τύπος τον Αθηνών αφιέρωσε αρκετά τετράστηλα, φωτογραφίες και λεπτομέρειες του φονικού.

Βασίλης Μασέτης

ΠΗΓΕΣ

«Ο Θρυλικός ΣΑΚΑΦΛΙΑΣ». Δημήτρη Τσιγάρα. Τρίκαλα 2008.

«ΕΝΑΣ ΑΙΩΝΑΣ έξη πρόσωπα». Θύμιος  Γρ. Λώλης. «Γένεσις».2001

ΦΟΤΟ: «Ο Θρυλικός ΣΑΚΑΦΛΙΑΣ». Δημήτρη Τσιγάρα. Τρίκαλα 2008.